Inhalige opdrachtgever krijgt deksel op de neus bij bouwtijdoverschrijding

Opdrachtgevers hebben nogal eens de neiging een hoge boete voor overschrijding van de bouwtijd op te nemen in de aannemingsovereenkomst. Dat moet dan wel zorgvuldig gebeuren, zo ondervond een opdrachtgever die zich van de rechtbank rijk mocht rekenen maar bij het gerechtshof de deksel op de neus kreeg.

In de aannemingsovereenkomst voor de bouw van een woning werd zowel naar een technische omschrijving als naar de algemene voorwaarden AVA 2013 verwezen. In de technische omschrijving was opgenomen dat bij overschrijding van de bouwtijd per dag 1% van de aanneemsom, wat in dit geval een bedrag van bijna € 4.000,- betekende, verschuldigd zou zijn. In de AVA 2013 staat dat echter dat bij overschrijding een gefixeerde schadevergoeding van €40,- per dag geldt.

De opdrachtgever vorderde bij de rechtbank een schadevergoeding op grond van de boeteclausule uit de technische omschrijving. De planning was namelijk met 24 dagen overschreden. De aannemer voerde onder andere als verweer dat de boete berekend moest worden volgens de AVA 2013.

De rechtbank stelde de opdrachtgever in het gelijk en veroordeelde de aannemer tot betaling van € 94.976,40. In het door de aannemer aangespannen hoger beroep moest het gerechtshof de vraag beantwoorden welke boeteclausule van toepassing is, het hoge bedrag van de technische omschrijving of het lage bedrag uit de AVA 2013?

In de aannemingsovereenkomst was geen rangorderegeling opgenomen waaruit bleek welk contractstuk voorrang had. Het hof onderzocht daarom of uit de feiten en omstandigheden van het geval voorrang voor een bepaald contractstuk kon worden afgeleid. Met name achtte het hof van belang welk contractstuk in de praktijk door partijen werd gevolgd.

Uit de wijze waarop in de aannemingsovereenkomst naar de technische omschrijving werd verwezen leidde het hof af dat de technische omschrijving alleen bedoeld was als omschrijving van de uit te voeren werkzaamheden en niet bepalend was voor de planning. Verder stelde het hof vast dat de planning in de technische omschrijving van meet af aan achterhaald was omdat de startdatum al was verlopen op het moment van ondertekenen. Vervolgens was er geen nieuwe planning gemaakt waarin naar de boeteclausule uit de technische omschrijving werd verwezen. Tot slot was er tijdens overleggen gesproken over “bouwtijdverlenging” en waren er bouwvergaderingen/werkbesprekingen geweest. Aan de hand daarvan stelt het hof dat de feitelijke uitvoering van de aannemingsovereenkomst meer aansloot bij de AVA 2013 dan bij de technische omschrijving. Op grond van deze overwegingen oordeelde het hof dat de lagere boete verschuldigd was. Omdat ook de duur van de overschrijding beperkter was dan in eerst aanleg was bepaald, werd uiteindelijk slechts € 440,- toegewezen aan opdrachtgever.

Op de uitspraak van het hof valt wel af te dingen. Uitgangspunt in het recht is dat een bijzondere, specifieke wet of regel voorrang heeft op een algemene wet of regel. Dit uitgangspunt ligt ook ten grondslag aan rangorderegeling van paragraaf 2 lid 4 onder c UAV 2012. De technische omschrijving was specifiek voor deze aanneemovereenkomst gemaakt terwijl de AVA 2013 duizenden keren voor allerlei overeenkomsten worden gebruikt. Bovendien is het eerder regel dan uitzondering dat er van het standaardbedrag in algemene voorwaarden wordt afgeweken. Dat pleit in het voordeel van de opdrachtgever maar het hof besliste anders. Het heeft er de schijn van dat het hof de verschuldigde boete wat te gortig vond maar voor een geslaagd beroep op matiging was te weinig aangevoerd door de aannemer. Daarom heeft het hof gezocht naar een redenatie om een onredelijke uitkomst te vermijden.

Uitspraak zelf kunt u hier nalezen.

Om discussies en procedures te voorkomen is het verstandig in de overeenkomst een rangorde van contractstukken aan te geven. Als contractstukken tegenstrijdige bepalingen bevatten is dan meteen duidelijk wat tussen partijen geldt. Het bevordert dat bij het sluiten van de overeenkomst wordt nagedacht over mogelijke tegenstrijdigheden.

Mocht u zelf een conflict hebben over tegenstrijdige clausules/regelingen, of wilt u liever voorkomen dan genezen en uw contracten laten controleren? Neem dan contact met ons op.

Peter Verstegen