Algemene voorwaarden: is het plaatsen op de website voldoende?

Geplaatst op 30 mrt 2015

Het gebruik van algemene voorwaarden is in de huidige zakenwereld niet meer weg te denken. Ondanks het vele gebruik bestaan er nog veel onduidelijkheden over de toepassing van deze voorwaarden. Is het voor de geldigheid van algemene voorwaarden bijvoorbeeld voldoende wanneer de voorwaarden op de website staan, en er vervolgens in de overeenkomst naar de website wordt verwezen?

Geldigheid algemene voorwaarden

Algemene voorwaarden zijn op een overeenkomst van toepassing wanneer de gebruiker van de voorwaarden voor of tijdens het sluiten van de overeenkomst duidelijk verklaart dat zijn algemene voorwaarden hierop van toepassing zijn, en dit door de contractspartij wordt geaccepteerd. Daarbij moet aan de contractspartij een redelijke mogelijkheid worden geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen. Wordt aan de contractspartij niet een redelijke mogelijkheid tot kennisneming geboden, zijn de algemene voorwaarden vernietigbaar. Voor de geldigheid van de algemene voorwaarden is het niet van belang of de contractspartij ook daadwerkelijk van de inhoud van de algemene voorwaarden op de hoogte is. Ook wanneer de contractspartij de inhoud van de voorwaarden niet kent, is hij aan deze voorwaarden gebonden wanneer hij een redelijke mogelijkheid heeft gehad om van de voorwaarden kennis te nemen.
Voldoende mogelijkheid tot kennisneming
Uit artikel 6:234 van het Burgerlijk Wetboek blijkt dat er voldoende mogelijkheid tot kennisneming van algemene voorwaarden wordt geboden wanneer:
a. de algemene voorwaarden voor of tijdens het sluiten van de overeenkomst ‘ter hand worden gesteld’. Hiermee wordt bedoeld dat de algemene voorwaarden feitelijk worden overhandigd. Indien dit redelijkerwijs niet mogelijk is, is het voldoende wanneer diegene die de algemene voorwaarden heeft opgesteld, bekend maakt dat de algemene voorwaarden ter inzage liggen, en dat de voorwaarden op verzoek zullen worden toegestuurd;
b. de algemene voorwaarden voor of tijdens het sluiten van de overeenkomst langs elektronische weg ter beschikking zijn gesteld, op een zodanige manier dat de voorwaarden kunnen worden opgeslagen. Indien dit niet mogelijk is, is het ook voldoende wanneer vóór het sluiten van de overeenkomst aan de contractspartij bekend is gemaakt waar op elektronische manier van de algemene voorwaarden kennis kan worden genomen, mits wordt aangegeven dat de algemene voorwaarden op verzoek van de contractspartij aan haar zullen worden toegezonden (al dan niet langs elektronische weg). Wanneer de overeenkomst zelf niet langs elektronische weg is afgesloten, is in beide gevallen wel de uitdrukkelijke toestemming van de contractspartij vereist.

Wanneer de gebruiker van algemene voorwaarden kan worden aangemerkt als dienstverrichter in de zin van artikel 6:230c Burgerlijk Wetboek, worden de algemene voorwaarden tevens voldoende ter kennisneming aangeboden wanneer:
c. de algemene voorwaarden gemakkelijk elektronisch toegankelijk zijn op een door de dienstverrichter medegedeeld adres;
d. de algemene voorwaarden gemakkelijk toegankelijk zijn op de plaats waar de dienst wordt verricht of op de plaats waar de overeenkomst wordt ondertekend;
e. de algemene voorwaarden in alle door de dienstverrichter verstrekte documenten in detail worden beschreven.

Volgens de Dienstenrichtlijn moet als ‘dienstverrichter’ worden aangemerkt:1
“iedere natuurlijke persoon die onderdaan is van een lidstaat of iedere rechtspersoon in de zin van artikel 48 van het Verdrag, die in een lidstaat is gevestigd en een dienst aanbiedt of verricht”
Hieronder vallen volgens de Richtlijn in ieder geval de diensten die worden uitgevoerd in de vastgoedsector en de bouwsector, ongeacht of de dienst wordt verleend aan een bedrijf of aan een particulier. Uit een recente uitspraak blijkt dat ook aannemers kunnen worden aangemerkt als dienstverrichter in de zin van de Richtlijn.2
Algemene voorwaarden elektronisch ter beschikking stellen
De algemene voorwaarden kunnen – door dienstverleners – dus inderdaad langs elektronische weg ter beschikking worden gesteld, mits deze voorwaarden vervolgens gemakkelijk toegankelijk zijn. Aldus luidt de vraag wanneer algemene voorwaarden ‘gemakkelijk toegankelijk’ zijn.
De wet geeft niet aan wanneer algemene voorwaarden gemakkelijk elektronisch toegankelijk zijn. Ook de literatuur en de rechtspraak geven hier weinig duidelijkheid over. Vooralsnog zijn er slechts enkele uitspraken gepubliceerd waarin een bevestigend antwoord wordt gegeven op de vraag of de algemene voorwaarden voldoende toegankelijk waren doordat zij op een website waren geplaatst:3
“Aan vereiste van gemakkelijke elektronische toegankelijkheid is voldaan als de voorwaarden zich achter een ‘knop’ bevinden op de site waarnaar de gebruiker in de schriftelijke overeenkomst heeft verwezen. De wet noch de Dienstenrichtlijn schrijven voor dat de voorwaarden toegankelijk moeten zijn voor latere kennisneming en dat deze door de wederpartij moeten kunnen worden opgeslagen.”
Onvoldoende is het wanneer de contractspartij zelf actief op zoek moet (door bijvoorbeeld te googlen) naar de algemene voorwaarden. Aan de contractspartij moet direct duidelijk zijn op welke website de voorwaarden zijn te vinden, en de voorwaarden moeten vervolgens met één klik op de muis kunnen worden geopend. Een zoektocht op het internet moet niet nodig zijn. Derhalve verdient het aanbeveling om de algemene voorwaarden op de homepagina van de website te plaatsen, onder een duidelijk zichtbare knop of button. Het webadres van de homepagina dient vervolgens te worden vermeld in de offertes en in de overeenkomst.

Gezien het feit dat er slechts enkele rechterlijke uitspraken bestaan waarin wordt geoordeeld dat het voldoende is wanneer algemene voorwaarden op een website worden geplaatst, verdient het vooralsnog aanbeveling om algemene voorwaarden ook op een andere manier aan de contractspartij ter beschikking te stellen. De algemene voorwaarden kunnen bijvoorbeeld voor of tijdens het sluiten van de overeenkomst per e-mail aan de contractspartij toe worden gezonden. Wanneer de overeenkomst zelf niet langs elektronische weg is gesloten, dient hiervoor wel toestemming te zijn gegeven door de contractspartij.

Door de algemene voorwaarden, al dan niet langs elektronische weg, tevens naar de contractspartij te sturen, wordt bovendien een eventueel bewijsprobleem voorkomen. Immers, wanneer de voorwaarden niet zouden zijn toegestuurd en de contractspartij op een later moment beweert dat de algemene voorwaarden niet via de website beschikbaar zijn geweest, is het aan de gebruiker van de algemene voorwaarden om te bewijzen dat de voorwaarden wel degelijk eenvoudig online te vinden waren. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door, op het moment dat een overeenkomst wordt gesloten, een screenshot te maken van de website met daarop de (verwijzing naar de) algemene voorwaarden. Erg praktisch is dit echter niet.

Moment waarop moet worden verwezen naar algemene voorwaarden

Naar de algemene voorwaarden kan niet vroeg genoeg worden verwezen. Bij de eerste offerte kan dus al worden verwezen naar algemenen voorwaarden die men van toepassing wil verklaren op de uit te voeren opdracht. Het is niet voldoende om in een voetnoot van de offerte te verwijzen naar de algemene voorwaarden. In de offerte en later ook in de overeenkomst moet uitdrukkelijk worden vermeld welke algemene voorwaarden van toepassing zijn, en ook op welke wijze van deze voorwaarden kennis kan worden genomen/kennis is genomen.
Ten aanzien van de geldende algemene voorwaarden geldt dat die voorwaarden van toepassing zijn, waarnaar als eerst wordt verwezen. Stel dat A een offerte aanvraagt bij B. B verwijst in die offerte uitdrukkelijk naar haar eigen algemene voorwaarden. Wanneer A vervolgens aan B de opdracht verschaft en daarbij verwijst naar haar eigen algemene voorwaarden, zijn de algemene voorwaarden van A niet zomaar van toepassing. Enkel wanneer A de voorwaarden van B uitdrukkelijk van de hand wijst, en B vervolgens de voorwaarden van A accepteert, gelden de algemene voorwaarden van A.
Omgekeerd geldt vervolgens dat, wanneer A bij haar offerteaanvraag al verwijst naar haar eigen algemene voorwaarden, het voor B van groot belang is om die voorwaarden uitdrukkelijk te verwerpen, en daarvoor in de plaats haar eigen algemene voorwaarden van toepassing te verklaren.
Worden de algemene voorwaarden uit de offerteaanvraag van A niet duidelijk genoeg verworpen en accepteert B de opdracht, zijn de voorwaarden van A van toepassing op de overeenkomst. Een enkele verwijzing naar de eigen algemene voorwaarden levert geen uitdrukkelijk van de hand wijzen op.

Conclusie

Voor een dienstverrichter geldt dat zij de algemene voorwaarden voldoende ter beschikking stelt wanneer de algemene voorwaarden gemakkelijk elektronisch toegankelijk zijn op een door de gebruiker medegedeeld adres. Hier wordt aan voldaan wanneer op de homepagina van de website een duidelijke knop zichtbaar is, waaronder direct de algemene voorwaarden te vinden zijn. Het webadres van de homepagina dient te worden vermeld in de offertes en in de overeenkomst. Echter, om ieder risico en tevens een bewijsprobleem te vermijden, is en blijft het raadzaam om de algemene voorwaarden voor of tijdens het sluiten ook op een andere wijze aan de contractspartij ter beschikking te stellen.
Naar de algemene voorwaarden moet zo vroeg mogelijk worden verwezen. Van belang is hierbij dat eventuele algemene voorwaarden van de contractspartij uitdrukkelijk van de hand worden verwezen.

Voor vragen en adviezen: 024 - 322 22 55

Terug naar het nieuwsoverzicht